در آخرین مورد در روزهای گذشته، نماینده سبزوار در اینستاگرام خود اعلام کرد با پیگیری وی، مجوز ساخت دومین کارخانه فولاد در سبزوار گرفته شده است.

فرو نشست  زمین

این در حالی است که شهرستان‌های نیشابور و سبزوار در دشت‌های به شدت بحرانی و خشک کشور قرار دارند و فرونشست زمین و خشک شدن چاه‌های نیمه‌عمیق، زنگ خطر آبی را در این استان به صدا درآورده است. جعفر طاهری، مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور معتقد است برداشت‌های بی‌رویه‌ سبب شده است مشکلات جانبی به مسئله بحران آب افزوده شود که امروزه به صورت مشکلات اساسی درآمده‌ و نه تنها بحران آب را جدی‌تر کرده‌، بلکه پیامدهای منفی دیگری را نیز در پی داشته‌ است. از جمله این مشکلات پدیده فرونشست دشت‌هاست که اگر اقدامی برای مقابله با آن صورت نگیرد به زودی از سایر مخاطرات طبیعی سبقت می‌گیرد.

غلامرضا نعیمی مجد، رئیس اداره مدیریت بحران و پدافند غیرعامل اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی نیز خبر داده چهار مورد نشست در دشت نیشابور، یک مورد در دشت جوین سبزوار، یک مورد در دشت بجستان، یک مورد در روستای فریزی مشهد و یک مورد در خواف گزارش شده است. او علت اصلی این نشست‌ها را برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و کسری سفره‌های آب زیرزمینی در اثر تداوم بلندمدت پدیده خشکسالی ذکر کرده و هشدار داده است پدیده فرونشست می‌تواند در درازمدت سبب ایجاد خسارت‌هایی در زیرساخت‌های اصلی مانند خطوط انتقال ریلی، جاده‌ای و انتقال انرژی شود.

صنایع آب‌بر در مناطق کویری

در همین راستا، بر اساس یافته‌های گزارش نهایی تحقیق و تفحص مجلس از صنعت فولاد کشور که در سال ۱۳۹۴ انجام شده، طرح‌های فولاد سبزوار، قائنات، نی‌ریز و بافت طرح‌هایی هستند که در مناطق کویری واقع شده‌اند. از این میان طرح فولاد سبزوار در دشت ممنوعه و بحرانی به لحاظ آب قرار دارد و قرار است آب آن از پنج حلقه چاه تأمین شود. این در حالی است که سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه و اطراف آن در سال‌های گذشته به شدت پایین آمده و امکان برداشت سالانه ۴ میلیون مترمکعب آب از پنج حلقه چاه‌های موجود در این منطقه وجود ندارد، حتی در صورت برداشت آب از چاه‌های منطقه صنعت فولاد موجب تعطیلی کشاورزی منطقه خواهد شد. از طرفی صنعت فولاد در این منطقه سبب اشتغال مستقیم ۸۰۰ نفر می‌شود و از طرفی موجب بیکاری صدها کشاورز و در نتیجه مهاجرت به شهرها و مشکلات ناشی از مهاجرت خواهد شد.

استعفا پس از گفتن حقیقت!

جالب‌تر اینکه سیدحسین احمدی، مدیرعامل فولاد خراسان در جمع خبرنگاران مجبور به توضیح درباره وضعیت این کارخانه آب‌بر و بحران آب در شهرستان شده بود. او درباره اینکه دشت سبزوار جزو دشت‌های ممنوعه بوده و نباید صنایع فولاد در آنجا مستقر می‌شد نیز اظهار کرده است گرچه مسئولیت صنایع مستقر در سبزوار با بنده نیست اما در حالت کلی در سبزوار که با مشکل کمبود آب مواجه هستیم، نباید بدون مطالعه طرح‌های توسعه را اجرایی کرد و نباید پروژه‌ها را با حالت‌های سیاسی به مناطقی ببریم که تولید بحران شود؛ در هر حال این سرمایه‌گذاری انجام‌ شده است البته مدتی بعد، استعفای وی توسط هیئت مدیره شرکت پذیرفته شد. به نظر می‌رسد در اینجا دور باطلی وجود دارد که صاحبان صنایع فولاد با اعمال نفوذ برخی نمایندگان، سکوت نهادهای مسئول مانند محیط زیست و جهاد کشاورزی و سوءاستفاده از خلأهای قانونی، اقدام به تأسیس کارخانه فولاد در بیابان خشک می‌کنند.

که بی‌تردید تبعات منفی و تأثیرگذار این اقدام در حوزه اجتماعی به ویژه تشدید بحران آب در این منطقه به زودی آشکارتر خواهد شد.